— Այդքան բան, հա՞, — ասում է Մնացական պապը, — մենք դա անձրև չէինք էլ համարի: Ես դպրոց գնալիս միշտ մի խողովակ ու դիմակ էի վերցնում հետս: Ու երբ թաց գուլպաներս քամում էի, հատակը ծայրից ծայր թրջվում էր: Պատվական պապը բարձր ձայնով հորանջում է: — Երանի՜ ձեզ: Իսկ ես, երբ անձրևաջուրը ականջիցս դուրս էի թափում, ամբողջ դասասենյակն էր հեղեղի մեջ կորչում: — Այդքան բան, հա՞, — որոտում է Մնացական պապը, — հա՜-հա՜-հա՜, փափկակենցա՜ղ: Այնտեղ, որտեղ ես ականջիցս ջուր եմ թափել, գետ է գոյացել, անունն էլ՝ Դանուբ: — Դանո՞ւբը, — բացականչում է Հայկը, — Եվրոպայի ամենամեծ գետն է Դանուբը: — Ճիշտ ես, — ասում է Մնացական պապը, — Այդ օրվանից ամենամեծն է: — Իմ ճանապարհի ամենավտանգավոր մասը ջունգլիներով էր անցնում, — ասում է Պատվական պապը, — հո ճանապարհ չէր, ավազակների դարան էր: Իսկ պաշտպանվելու համար ունեցած-չունեցածս խաղալիք ատրճանակ էր: — Այ քե՜զ բան, — բացականչում է Հայկը, — ավազակնե՜ր: — Դե, — ասում է Պատվական պապը, — տասից ավել չէին լինի: — Խաղալիք ատրճանա՞կ, — հարցնում է Անուշավան պապը, — Այ, մա՜րդ: Երանի իմ ձեռքի տակ էլ նման մի բան լիներ: Իմ դպրոցի ճամփան օվկիանոսով էր անցնում: Նավակիս վրա հարձակվող ծովահեններին քշելու համար ես իմ սարքած փայտե սուրն էի գործածում: — Իսկ ծովահենները…, — ասում է Հայկը: — Նրանք ատրճանակներ ու թնդանոթներ ունեին, հետն էլ միաչքանի էին, — ասում է Անուշավան պապը: — պատկերացնո՞ւմ ես: — Այդքան բան, հա՞: Երանի ձե՜զ, — ասում է Մնացական պապը, — Հյուսիսային բևեռն անցնելուց հետո ես ամեն օր թաթարների մի ամբողջ կատաղի բանակի հետ էի հանդիպում: Տանկերով ու թնդանոթներով: Իսկ ես նրանց փաթաթած տետրով էի հաղթում: — Ամե՞ն օր, — հարցնում է Հայկը: — Օրը երկու անգամ, — ասում է Մնացական պապը, — մի անգամ դպրոց գնալիս, մի անգամ էլ՝ վերադառնալիս: — Այդպես է, Հա՛յկ, — ասում է Պատվական պապը, — բայց դե, ինչ էլ լիներ, դպրոց էինք գնում: Հիշում եմ՝ շաբաթներ շարունակ դպրոց էի գնում կոտրված ոտքով ու երբ վերջապես հասնում էի, ուսուցչուհին ասում էր. «Դե՛, երեխաներ, արդեն երեքն անց կես է: Մինչ վաղը»: — Կոտրված ոտիկով, — ծիծաղում է Անուշավան պապը, — պա՜հ, պա՜հ պա՜հ: Այդքան բա՞ն: Մի անգամ ես դպրոց եմ գնացել երկու փշրված ոտքով, տասնինը կոտրված կողով ու քառասունվեց աստիճան ջերմությամբ: Ու երբ վերջապես հասա դպրոց, տեսա ցուցանակ, որի վրա գրված էր. «Արձակուրդի պատճառով փակ է»: — Է՜հ, — փնչացնում է Մնացական պապը, — ուրեմն իմ համեմատ բողկի պես առողջ ես եղել: Ես ոտքից գլուխ ջարդուփշուր եղած էի: Ու դեռ մի բան էլ կարմրախտ, խոզուկ, ջրծաղիկ, կարմրուկ ու թոքաբորբ ունեի, չհաշված, որ նշիկների վիրահատություն էի տարել: Բայց և այնպես դպրոց գնացի: Հասնեմ տեղ, ի՞նչ պարզվի՝ դպրոցի տեղում ավտոկայանատեղի են սարքել: — Այո, Հայկ, — ասում է Պատվական պապը, — դրանք ուրիշ ժամանակներ էին: — Ճիշտ է, Հայկ, — ասում է Անուշավան պապը, — դրանք շատ ուրիշ ժամանակներ էին: — Իրոք որ, — ասում է Մնացական պապը, — այսօրվա երեխաներդ մեր համեմատ շա՜տ փափուկ կյանքով եք ապրում: — Հերիք եղավ, բոլ եղավ. վերջ դրե՜ք ձեր փուչ պատմություններին, — բացականչում է Արմենուհի տատիկը: Նա ամեն ինչ լսել ու ջղայնացած մոտենում է պապիկներին: — Հերի՞ք չէ պահեք երեխային: Դպրոցից ուշանում է: — Իրոք, — ասում է Տիգրանուհի տատիկը, — ո՞վ է հավատում ձեր հեքիաթներին: — Դու գնա՜ դպրոց, Հա՜յկ, շուտ արա՜, — ասում է Մաքրուհի տատիկը, — ուշանում ես… — Չեմ ուշանա, — ասում է Հայկը, — կարճ ճանապարհ գիտեմ: Այդ ճանապարհով որ գնամ, հաստատ չեմ ուշանա: Եվ Հայկը ճանապարհ է ընկնում: Երբ Հայկը հասնում է դպրոց, ուսուցչուհին դռան մոտ սպասում է նրան: — Ըհը, Հայկ, — ասում է ուսուցչուհին, — լավ էլ ժամանակին ես հասնում: — Ես, պապիկներիս մոտ եմ մնում, — ասում է Հայկը, — նրանք քաղաքից բավականին հեռու են ապրում: Լավ է, որ ինձ համար հեծանիվ են հավաքել: — Ի՜նչ, — բացականչում է ուսուցչուհին, — այդքան երկար ճանապարհը դրանո՞վ ես անցել,- ուսուցչուհին մատնացույց է անում անիվը, որով Հայկը հասել է դպրոց,- դա՞ է հեծանիվը: — Գիտե՜մ, գիտե՜մ,- ասում է Հայկը, — երանի ինձ:
<<Մխիթար Սեբաստացի>> կրթահամալիր Հիմնական դպրոց Իրինա Բաբայան 